W naszym Ośrodku pracujemy metodą "Społeczności terapeutycznej". Terapia trwa do 12 miesięcy, a dla pacjentów nawrotowych (po wcześniejszym odbyciu pełnej terapii) do 6 miesięcy. Przyjmujemy tylko osoby pełnoletnie.

Społeczność terapeutyczna jest jedną z najpowszechniej stosowanych metod pracy terapeutycznej z osobami uzależnionymi zarówno w Polsce, jak i na świecie.

Od ponad 50 lat prawie we wszystkich zakątkach świata wspólnoty terapeutyczne są szansą na powrót do normalnego życia dla tysięcy uzależnionych osób. Przyjmuje się, że społeczność terapeutyczna jako metoda leczenia osób uzależnionych powstała w 1958 roku w Stanach Zjednoczonych Ameryki, w Santa Monica, w Kalifornii, założona przez Charlesa Dedericha, jednego z pierwszych członków Ruchu Anonimowych Alkoholików, który postanowił stworzyć wspólnotę wolną od alkoholu i narkotyków, w której alkoholicy i narkomani będą mogli naprawiać swoje życie.
Metoda ta ulegała i stale ulega modyfikacjom, przystosowując się do potrzeb klientów i zmieniających się wymagań społecznych w zakresie świadczeń dla osób uzależnionych. Jest dzisiaj metodą o udowodnionej naukowo skuteczności, opartą na solidnych podstawach teoretycznych i wieloletnim dorobku ewidentnie ukazującym jej ponadczasowy charakter. U podstaw rozumienia oddziaływania społeczności terapeutycznej na osobę uzależnioną leży wiara, że człowiek może się zmieniać. I nie jest to wiara w cudowne wpływy kontekstu środowiskowego, jakim jest grupa (wspólnota) na decyzje jednostki, ale głębokie przekonanie, że każdy człowiek może odnaleźć w sobie gotowość do zmiany swojej sytuacji życiowej. Pogląd taki oparty jest na przesłankach wywodzących się z teorii motywacyjnych, z rozpowszechnionego dzisiaj w podejściu do terapii uzależnień transteoretycznego modelu zmiany. Termin „społeczność terapeutyczna” nie jest łatwy do zdefiniowania. Powstające grupy osób uzależnionych, mieszkające razem, spotykające się i pomagające sobie nawzajem – nazywano wspólnotami. Termin „terapeutyczne” pojawił się prawdopodobnie znacznie później i oznaczał pozytywne oddziaływania członków grupy na siebie nawzajem. Obecnie przyjmuje się definicję społeczności terapeutycznej Georga De Leona, w myśl której „społeczność” oznacza podstawową metodę (oddziaływanie grupowe), za pomocą której realizowane są główne cele terapeutyczne, czyli zmiana stylu życia, przekonań i wartości poszczególnych członków społeczności.

Metoda społeczności terapeutycznej charakteryzuje się:

• specyficznymi warunkami zewnętrznymi – ośrodki pracujące metodą społeczności terapeutycznej w niczym nie przypominają instytucji czy zakładu leczniczego. Mimo wymagań stawianych przez Narodowy Fundusz Zdrowia placówki te starają się zadbać o klimat przypominający Dom – tworzony i utrzymywany przez mieszkańców, którzy wyraźnie nadają temu miejscu osobisty, niepowtarzalny charakter. Teren ośrodka jest zazwyczaj oznakowany granicami i stanowi odrębne i niezależne od otoczenia zewnętrznego terytorium.
• wykorzystywaniem dynamiki relacji międzyludzkich ludzi przebywających w jednej wspólnocie – pozostawanie w grupie (w społeczności) stwarza niepowtarzalną okazję różnorodnych i wielorakich kontaktów z poszczególnymi członkami społeczności. Fakt doświadczania relacji międzyludzkich staje się unikatowym doświadczeniem procesu interpersonalnego uczenia się. Poszczególni członkowie społeczności mają między innymi okazję budować więzi emocjonalne, konfrontować swoje oczekiwania wobec innych ludzi, uczyć się rozpoznawać swoje potrzeby w kontaktach z innymi i doświadczać satysfakcji bycia potrzebnym. W żadnej innej metodzie terapeutycznej nie ma takiej dynamiki relacji międzyludzkich.
• określoną filozofią – mimo naukowych podstaw społeczność terapeutyczna jako metoda opiera się na wierze, że każdy człowiek może się zmieniać. Wiara w możliwość zmiany i rozwoju traktowana jest jako główna siła w procesie zdrowienia, który opiera się na czterech głównych fundamentach, takich jak: wierze, że każdy człowiek może się zmienić, stawać lepszym, rozwijać się; grupa jest siłą, która umożliwia i wzmacnia zmianę; człowiek musi wziąć odpowiedzialność za zmianę tego, co chce zmienić; społeczność kreuje nowe zachowania i nowe postawy, ujawnia nowe uczucia.
• określoną strukturą (hierarchia, etapy) – we wszystkich społecznościach terapeutycznych ważną formą aktywności jej członków jest praca (codzienne czynności gospodarskie, remontowe, konserwatorskie, ogrodowe, hodowlane itp.), pozwalająca utrzymać dom w sprawności i wygodzie, oraz nauka i zabawa. Oprócz tego każdy członek społeczności jest zobowiązany do uczestniczenia w terapii (indywidualnej i grupowej), formalnych i nieformalnych spotkaniach społeczności oraz aktywnych metodach spędzania wolnego czasu.
Proces terapeutyczny w społeczności jest zazwyczaj podzielony na etapy, co ułatwia członkom społeczności sprawowanie kontroli nad przebiegiem i efektami własnej terapii, i staje się w pewnym sensie drogą kariery, gdzie etapy terapii stają się szczeblami tej kariery. Najczęściej stosowany jest podział procesu terapii na trzy podstawowe etapy: nowicjatu, domownika i rezydenta („mieszkańca”, „monarowca”). W społeczności dla osób w wieku od 14 do 19 lat używających narkotyków obowiązuje zazwyczaj podział na 7 etapów, takich jak: obserwator, nowicjusz, domownik, organizator, opiekun, twórca i mieszkaniec. Niezależnie od przyjętych podziałów, każdemu z etapów są przyporządkowane określone, jasno sprecyzowane zadania, prawa i obowiązki. Znacznie ułatwiają one pracę nad sobą, koncentrują na osobistych możliwościach i ograniczeniach, emocjach i praktycznych umiejętnościach. Uzyskaniu pożądanej zmiany sprzyjają w społeczności terapeutycznej następujące wyraźne kategorie oddziaływań:

• Modelowanie nowych zachowań i kierowanie zmianą niepożądanych zachowań.
• Praca nad rozwojem psychicznym i emocjonalnym.
• Praca nad rozwojem intelektualnym i duchowym.
• Kształtowanie i rozwój umiejętności życiowych i zawodowych.

Wszystkie te kategorie oddziaływań są niezbędne i tak samo ważne w procesie zmiany. Mogą się wzajemnie przenikać i nakładać na siebie, ale żadna z nich nie może być ignorowana. Jedynie wszystkie te oddziaływania zapewniają harmonijny i zrównoważony proces zmiany. W każdej społeczności terapeutycznej można wyróżnić także wiele innych sposobów oddziaływań, których głównym celem jest spowodowanie u poszczególnych jej członków zmian prowadzących do zdrowienia rozumianego jako powrót do społeczeństwa oraz satysfakcjonujący rozwój osobisty, umożliwiający realizację ważnych potrzeb i celów życiowych bez konieczności używania środków odurzających.
Najbardziej typowymi formami oddziaływań terapeutycznych (oprócz opisanych wyżej oddziaływań korekcyjnych) są: wizualizacje, symbolika, niepisana filozofia; spotkania społeczności; grupy etapowe; grupy edukacyjne; zespoły tematyczne (zadaniowe).Spotkania społeczności
Społeczność (czyli cała grupa) spotyka się codziennie na spotkaniach porannych i wieczornych, nazywanych rutynowymi, na spotkaniach interwencyjnych (wzywanych na dzwon, w sytuacjach trudnych, kryzysowych), spotkaniach terapeutycznych (odbywających się regularnie raz lub dwa razy w tygodniu) oraz na tzw. spotkaniach organizacyjnych (ustalających sprawy dotyczące bieżącej sytuacji poszczególnych członków społeczności lub społeczności jako całości) i spotkaniach uroczystych (z okazji świąt, urodzin itp.). Każde z tych spotkań ma określony cel i przebieg.

Grupy etapowe

W klasycznym modelu społeczności terapeutycznej grupy są formą pracy terapeutycznej i edukacyjnej. Służą one zarówno rozwiązywaniu problemów osobistych, jak i wszechstronnej edukacji. Najczęściej prowadzi się grupy etapowe, czyli grupy osób przebywających na tym samym etapie terapii. Spotykają się one raz w tygodniu na 2 do 4 godzin. Grupy etapowe mogą spotykać się w celu realizacji konkretnych zadań etapowych, ale mogą też mieć charakter grupy procesowej, gdzie omawiane są sprawy aktualnie dziejące się w grupie.

Grupy edukacyjne

Grupy edukacyjne organizowane są w celach poszerzenia wiedzy i umiejętności członków społeczności w określonych obszarach, np. zdrowia, prawa, chorób współwystępujących, autodiagnozy uzależnienia, poznania mechanizmów powstania uzależnienia, chorób zakaźnych itp. Są one prowadzone zazwyczaj przez terapeutów lub przez zaproszonych specjalistów i mają formę warsztatowo-seminaryjną.

Grupy tematyczne (zadaniowe)

Cechą charakterystyczną społeczności terapeutycznych jest dbałość o rozwój osobisty poszczególnych jej członków. Stąd w ośrodkach prowadzi się wiele różnorodnych zajęć twórczych, artystycznych czy sportowych.
Leczenie uzależnień jest bardzo trudne ze względu na specyfikę samej choroby, trudności w jednoznacznym określeniu obrazu „wyzdrowienia” (zaleczenia), a także konieczność zastosowania różnorodnych procedur medycznych w niezwykle starannie określonych warunkach zewnętrznych. Poza klasycznymi zasadami i głównymi założeniami społeczność terapeutyczna wprowadza szereg rozwiązań strukturalnych i merytorycznych, dostosowując metodę nie tylko do wieku, ale przede wszystkim do potrzeb osób uzależnionych.
Poprzez szeroki wachlarz form pracy – od różnorodnych metod terapii, technik psychokorekcyjnych, po zajęcia kreatywne umożliwiające aktywność twórczą i osobistą samorealizację, program realizowany za pomocą metody społeczności terapeutycznej działa nie tylko na rzecz zdrowienia, ale także wspierania rozwoju osobistego osób uzależnionych korzystających z terapii.